منصوره صامتی

کارشناس فرهنگی

منصوره صامتی

کارشناس فرهنگی

منصوره صامتی

رویای 1400 ساله ی مسلمانان جهان در حکومت اسلامی ایران به تحقق پیوسته و امروز این ظرفیت عظیم فرصتی تکرار نشدنی است. معتقدم که انسان به ضرورت ماهیت الهی و اندیشه ی خویش یک رسانه است وامروز در عصر رسانه ضروریست تا دغدغه های فرهنگی ،اجتماعی و سیاسی مان را باهم شریک شویم، باشد که در مسیر زمان به جامعه ی مهدوی نزدیک شویم."زندگی بهتر حق مسلم ماست!"

و همچنان که رهسپار آینده ایم بیندیشیم که :

ما ازین قرن نخواهیم گذشت
ما ازین قرن نخواهیم گریخت
با قطاری که دگران ساخته اند
هیچ پروازی نیست برساند ما را به قطار دوران
و به قرن دگران
مگر انگیزه و عشق ،
مگر اندیشه و علم ،
مگر آیینه و صلح
و تقلا و تلاش
بخت از آن کسی خواهد بود که مناجات کند با کارش
و در اندیشه ی یک مساله خوابش ببرد
و کتابش را بگذارد زیر سرش و ببیند در خواب حل یک مساله را
باز با شادی در گیری یک مساله بیدار شود ...

تبلیغات
Blog.ir بلاگ، رسانه متخصصین و اهل قلم، استفاده آسان از امکانات وبلاگ نویسی حرفه‌ای، در محیطی نوین، امن و پایدار bayanbox.ir صندوق بیان - تجربه‌ای متفاوت در نشر و نگهداری فایل‌ها، ۳ گیگا بایت فضای پیشرفته رایگان Bayan.ir - بیان، پیشرو در فناوری‌های فضای مجازی ایران
آخرین نظرات

 

پاسخ یکی از مخاطبان در خصوص  خدمت سربازان بانوان ایرانی:

 

 سابقه خدمت سربازی در کشور ما به سالهای 1304 می رسد که رضا شاه برای خلاصی از نیروهای پراکنده وابسته به ایلات و عشایر و ایجاد یک نیروی متحد الشکل سربازی اجباری را ایجاد کرد. مدت خدمت سربازی اجباری 18 ماه بود که به بهانه کاهش زاد و ولد و کمبود نیرو مدت آن از 18 ماه به 21 ماه برای کسانی که کار نظامی انجام می دهند و 24 ماه برای کسانی که در قالب طرح هایی مثل امریه به کارهای غیر نظامی می پردازند افزایش یافت و سربازی 18 ماهه شد 21 ماه ؛ در حالیکه اگرسربازی برای زنان هم اجراشود و آنها هم در خدمت سربازی وارد می شدند تعداد نیروهای در اختیار نظام وظیفه 2 برابر می شد و در نتیجه مدت سربازی نصف می شد یعنی سربازی می شد 9 ماه !

و درضمن بسیاری از این رقابتهای ناعادلانه بین زنان و مردان جامعه در عرصه تحصیل و اشتغال از بین می رفت ؛ چون سالهاست در ماراتون ورود به دانشگاه و بازار کار پسران زیر سایه سربازی هستند اما دختران بی خیال آن بدون رقیب و با استفاده از رانت معافیت از سربازی و نبود رقیب بهترین و بیشترین فرصتهای تحصیل در دانشگاه و استخدام دولتی را به خود اختصاص داده اند.

زنان سرباز می توانند کارهای بهداشتی، درمانی ،خدماتی و اداری را انجام بدهند مردان سرباز هم کارهای سخت تر نظامی و انتظامی و مرزبانی را . امروزه وقتی ما دکتر و مهندس مکانیک و برق و عمران و راننده کامیون و اتوبوس شرکت واحد و وزیر و وکیل و تاجر و کارخانه دار و گاودار نمونه و حتی بسیجی و پلیس زن داریم چرا سرباز زن نداشته باشیم؟

البته الان پسرانی که به سربازی می روند اینگونه نیست که همه اسلحه دست گرفته باشند و مشغول جنگ تن به تن با دشمن باشند بسیاری از انها امریه می گیرند و در نهادهای مختلف کار غیر نظامی انجام می دهند یا در آموزش و پرورش بکار معلمی می پردازند. فارغ التحصیلان رشته های پزشکی نیز در تمام طول خدمت سربازی به ارائه خدمات پزشکی مشغول می شوند که انجام این کارها برای زنان نه منع شرعی و عرفی دارد و نه منع قانونی.

بی توجهی به موضوع خدمت سربازی و آموزش نظامی زنان در حالی است که طبق تبصره یک ماده یک قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب سال 63 نیروهای مسلح موظف شده اند در اسرع وقت امکانات آموزش نظامی را برای زنان جامعه فراهم کنند که تا به امروز این قسمت قانون اجرایی نشده. یعنی 28 سال از تصویب این قانون می گذرد اما هنوز این اسرع وقت عملی نشده است! ومعلوم نیست زنان و وکیل مدافعان حقوق زنان و آنها که همه جا خواهان حضور حداکثری زنان در تمام عرصه های اجتماعی هستند و حتی محدودیت برای زنان در رشته های سختی مثل معدن را بر نمی تابند چرا در باره این محرومیت 90 ساله زنان از حضور اجتماعی در عرصه خدمت سربازی سکوت کرده اند؟ سخت ترین کار سربازی کار نظامی و انتظامی می باشد که آنرا نیز زنان پلیس انجام می دهند و کسی نمی گوید در انجام آن ناتوان هستند یا برای آن منع شرعی و قانونی وجود دارد. ( جالب است که در همان نظام وظیفه نیز تعداد زیادی پرسنل زن استخدام شده اند که پسران برای رفتن به سربازی باید از زیر دست آنها رد شوند!!)

زنان در صدراسلام نیز در جنگها شرکت می کردند و به پرستاری و درمان مجروحان می پرداختند و یا بر شتری می نشستند و با خواندن اشعار حماسی مردان خود را به جنگ تشویق می کردند. از سال تحصیلی گذشته برای اولین بار درس آمادگی دفاعی برای دختران در برنامه درسی مدارس دخترانه قرار گرفته است که احتمالا مقدمه ای است برای اجباری شدن سربازی برای زنان !

البته بهتراست ما ارتش حرفه ای داشته باشیم اما وقتی مسئولان همچنان بر سربازی اجباری به شیوه سنتی پافشاری می کنند و آن را برای تامین امنیت کشور ضروری می دانند دلیلی ندارد هزینه این تامین امنیت را فقط مردان بپردازند و آنها 2-3 سال عمر و جوانی خود را(با در نظر گرفتن معطلی های اعزام و سایر زمانهای مرده ای که سربازی برای جوانان فراهم می کند) صرف تأمین امنیت کشور نمایند و در همان حال فرصتهای آموزش و اشتغال آنها در اختیار زنان معاف از سربازی قرار بگیرد لذا بهترین کار در این شرایط تقسیم مسئولیت بین تمام اقشار جامعه و کاهش مدت سربازی و کاهش آسیب های ناشی از آن با اصلاح شیوه اجرای سربازی و از جمله اجباری شدن آن برای زنان جامعه و تجدید نظر در نوع مجازات غیبت از سربازی می باشد.( مجازاتی بجز محرومیت از حق تحصیل و استخدام و سایر محرومیت های اجتماعی ماده 10 قانون خدمت وظیفه عمومی.)

(البته اگر روزی سربازی اصلاح شود و برای آن امتیازات و حقوق مناسبی در نظر گرفته شود آن موقع است که سر و کله زنان پیدا می شود و آن وقت است که زنان و گروه های فیمینیست خواهان سربازی می شوند و حتی به دنبال تبعیض مثبت برای جبران محرومیت های 90 ساله خود خواهند بود اما الان که سربازی فقط محدودیت و مسئولیتی بدون حقوق است پای خود را کنار کشیده اند).

 

 

 

 

نظرات  (۵)

  • مسعود رضوانی
  • دلایلی که دوستان آوردند اصلا علمی و منطقی و جامع نبود. این عزیزان صرفا به خاطر یک سری تعصبات خشک و خالی با این طرح مخالفت کردند. در حالی که فواید این امر بر جامعه شناسان و محققین این موضوع نهان نیست. این عزیزانی که سربازی را مقدس می خوانند به خوبی ثابت می نمایند که اطلاع صحیحی از ضرر و زیان سربازی و آثار آن بر جامعه ندارند. توصیه می کنم در اینباره مطالعات خویش را افزایش دهند.
    با بخش‌هایی‌ از نظر این دوست عزیز موافقم اما,( سابقه حضور زنان تنها به دلیل سابقه منفی ای که در زمان حکومت پیشین در ایران وجود داشت، زمینه ساز چنین دگمی شد که زنان از دایره شمول این تکلیف عام خارج شوند)و( گر مبنای حقوقی خدمت وظیفه را امنیت عمومی بدانیم و امنیت عمومی را امری چندبعدی بدانیم، مسلم است که زنان نیز می توانند در قالب انجام وظایف غیرنظامی یا انتظامی که مخالف شرع نباشد مثلادر قالب خدمت پژوهشی، تولیدی، آموزشی، خدماتی و... مقوم این مفهوم باشند. )...
    در زمان پهلوی هم سپاه دانش برای زنان مشمول وجود داشت که به آنها دقیقا وظایف آموزشی‌ و پژوهشی داده میشد.(از بزرگتر‌هایتان بپرسید تایید میکنند...زنان خانواده بنده آنهایی که سنّ و سالی‌ دارند و در زمان پهلوی به سربازی رفتند همگی‌ در مدت مشخص معلم شدند و تدریس میکردند)اگر در همان زمان مشکلاتی به وجود آمد که باعث شد مخالفین این طرح از آن برای تصویب نشدن این قانون استفاده کنند،مطمئن باشید اگر الان هم این طرح را اجرا کنند  باز هم با مشکلات مشابه روبرو میشوند چون چیزی که شما پیشنهاد کردید همانیست که در زمان پهلوی هم اجرا میشد.
    گرسربازی برای زنان هم اجراشود و آنها هم در خدمت سربازی وارد می شدند تعداد نیروهای در اختیار نظام وظیفه 2 برابر می شد و در نتیجه مدت سربازی نصف می شد یعنی سربازی می شد 9 ماه !)<با روحیاتی که از مسئولین خود سراغ دارم حتا اگر این طرح همین امروز هم اجرا شود مدت سربازی اینطور که شما میفرمایید نصف نمی‌شود و نهایتان مدت ۲۴ ماه را به همان ۱۹ ماه کاهش میدهند!
    (مردان سرباز هم کارهای سخت تر نظامی و انتظامی و مرزبانی را انجام دهند )
    دوست عزیز همین الان هم خیلی‌ از سرباز‌ها این کار‌ها را انجام میدهند اما برای این کارها ساخته نشده اند و مشکلات بسیاری برایشان به وجود آماده.یک سال پیش بود که در محل زندگی‌ بنده متهمی را در اختیار سربازی گذاشتند که او را به دادسرا ببرد و سرباز بی‌چاره با اینکه بارها گفت نمیتوانام و از عهده من خارج است اما....در مسیر هم متهم اقدام به فرار کرد و سرباز هم که می‌خواست جلوی او را بگیرد به شدت زخمی شد و آسیب دید از جانب همان متهم.به هر شکلی‌ که شد متهم را گرفتند اما خوب چه به سر سرباز آمد؟آسیب دید بازخواست هم شد که چرا با بی‌ مسئولیتی خود داشت ۱ مجرم را به آغوش اجتماع باز میگردند!!!یادشان رفت که سرباز بدبخت گفت من اینکار را نمیتوانام انجام دهم اما کوو گوش شنوا!!!نیروهای پلیس ما کسانی‌ اند که مدت‌ها آموزش دیده اند تا یاد بگیرند که چطور با مجرمین برخورد کنند با این حل خیلی‌ جاها کم می‌‌آورند حالا یک ادم معمولی‌ تنها با ۳ ماه آموزش میتواند این کار‌ها را به درستی‌ انجام دهد؟آن‌هم یک جوان ۱۸-۱۹ ساله؟
    سخت ترین کار سربازی کار نظامی و انتظامی می باشد  )+و آزار دهنده‌ترین پیامد خدمت سربازی تلف شدن ۲ سال از وقت فرد است که انسان را از خیلی‌ از اهداف و راهی‌ که در آن قدم برداشته یا می‌خواهد قدم بردارد دور می‌کند...زندگی‌ فقط این نیست که بری سربازی بعد بری دانشگاه بعد ازدواج کنی‌ و کار کنی‌ پول در بیاری و خانواده‌ا‌ت را بچرخانی...خیلی‌‌ها اهدافی بیشتر از این دارند که این ۲ سال سربازی شاید به اندازه ۱۰ سال آنها را از خیلی‌ از آن اهداف دور کند...بالا رفتن سنّ ازدواج هم که به آن اشاره کردید میتواند جز همین دور شدن‌ها باشد.
    (البته اگر روزی سربازی اصلاح شود و برای آن امتیازات و حقوق مناسبی در نظر گرفته شود آن موقع است که سر و کله زنان پیدا می شود و آن وقت است که زنان و گروه های فیمینیست...)۱۰۰% همینطوره.همین الان هم در خیلی‌ از مسائلی‌ که زنان از برابری حقوق زن و مرد حرف میزنند اگر به عمق حرفهایشان دقت کنی‌ میبینی‌ که درواقع خواهان پیشی‌ گرفتن حقوق زنان نسبت به مردان هستند و این یعنی‌ خواستار نابرابری به شکلی‌ دیگرند
    من هنوز هم معتقدم اگر زنان به سربازی بروند پیامد‌های منفی‌ آن بیش از پیامد‌های مثبت آن است در کشور ما قانونی نیست که درست و کامل اجرا شود مسئولین قبل از اجرای قوانین حرف‌های قشنگ پیرامون آن زیاد میزنند اما در عمل همه چیز را خراب میکنند.اجرای این قانون هیچ یک از مشکلات کار و اقتصاد و... حل نمیکند که هیچ قوز بالای قوز را به وجود می‌‌آورد.ابتدا مشمولینی که به سربازی نرفتند را از خدمات اجتماعی محروم نکنند سپس تسهیلات و خدمات مناسبی برای کسانی‌ که داوطلبانه به سربازی میروند در نظر بگیرند و سربازی را اختیاری کنند آنوقت خیلی‌ از مشکلات حل میشود هم کسانی‌ که خدمات در نظر گرفته شده را برای خود مناسب می‌بینند به سربازی میروند و دیگر نیاز نیست قاشق پر را دور سر مبارک بچرخانیمو وقتی‌ محتویاتش به زمین ریخت قاشق خالی‌ را در دهانمان کنیم و گشنیه بمانیم!
    سلام ووقت بخیر
    اعزام زنان یا دختران به خدمت نظام وظیفه مطابق با روال مردان ، در زمان صلح کاملا مردود می باشد.
    نباید فراموش کرد که در زمان دفاع مقدس زنان داوطلبانه دوشادوش رزمندگان در پشت جبهه و کارهای پزشکی و تدارکاتی حضور فعال داشته و ایضا تعداد اسرای زن هم در آن دوران کم نبوده است.
    خدمت این بزرگوار باید عرض کرد که در زمان حال نیز پایگاههای مقاومت به زنان و دختران عضو نیز آموزشهای لازم نظامی را تعلیم می دهند که در همین سطح نیز کفایت می کند.
    اینکه علت استخدام بیشتر زنان نسبت به مردان در ارگانهای مختلف { بنا به ادعای شما} را صرفا بحث سربازی مردان و تلف شدن عمرشان بدانیم ، مضحک است.
    مهارتهایی که پسران در دوران سربازی فرا می گیرند { البته اگر خودشان بخواهند} بسیار زیاد و قابل توصیف نیست. مهمترین دستاوردش" مسئولیت پذیری در زندگی آینده ومشترک" می باشد.
    عدم توازن در بکارگیری زنان و مردان در عرصه کار و اجتماع دلایل گوناگونی می تواند داشته باشد . بنظر بنده یکی از دلایل غیر معقول ، نوع نگاه و سلیقه مسئولان ، روسای شرکتها و کارفرمایان نه تنها در ایران بلکه در دنیا ست.
    استفاده ابزاری، دستمزد پایین ، جذب مشتری و اقناع ارباب رجوع و ...
    قداست خدمت به نظام را نمیتوان با این عقاید مخدوش کرد.
    خداوند ما را هدایت کند
  • محمدحسن قدیری ابیانه: ایجاد سربازی برای زنان راهکار اصلاح ترکیب جنسیتی دانشگاه
  • محمدحسن قدیری ابیانه: ایجاد سربازی برای زنان راهکار اصلاح ترکیب جنسیتی دانشگاه

    قدیری ابیانه با تائید سخنان حسن عباسی در سایت شخصی خود اینچنین می نویسد: احتمالاً یکی از دلایلی که خداوند ارثیه پسر را دو برابر دختر قرار داده این است که با توجه به وظیفه مرد برای تأمین هزینه همسر و فرزندان، مرد بتواند تشکیل خانواده دهد. این امر به نفع دختران نیز می باشد زیرا مردانی که به خواستگاری می آیند نیز دو برابر دختران ارث می برند و لذا می توانند به خواستگاری آنها بیایند و بدینسان این امر به کمک ازدواج هم دختران و هم پسران منتهی می شود.

    سربازی برای پسران است لذا آنها ناچار می شوند به سربازی رفته و چون موفقیت در کنکور دانشگاه ها به مقدار زیادی به محفوظات داوطلبان بستگی دارد و در دوران سربازی بسیاری از این محفوظات از بین رفته و یا کم رنگ می شوند، عملا از قبولی در کنکور باز می مانند در حالی که دختران اگر در کنکور قبول نشوند می توانند بدون وقفه به تحصیل ادامه داده و بالاخره در کنکور قبول شوند و بدینسان تعداد دختران در دانشگاه ها دو برابر شده و عواقبی را در بر خواهد داشت که آقای عباسی به خوبی به آن اشاره کرده اند.

    اگر ارث پسران دو برابر دختران است تا زمینه اقتصادی ازدواج فراهم گردد، قاعدتا باید تعداد پسرها لااقل در دانشگاه ها دو برابر دختر ها باشد تا تناسب مناسبی ایجاد شود. یکی از راهکارها این است که همانطور که برای خانواده شهدا سهمیه ای در نظر گرفته شده، برای کسانی که سربازی را طی کرده اند امتیازاتی برای ورود به دانشگاه و استخدام قائل شوند. در استخدام پسرها انجام وظیفه سربازی شرط است لیکن برای استخدام دخترها چنین شرطی وجود ندارد.

    امروزه اگر مقداری امتیاز نمره ای برای سربازی رفته ها به نمره کنکور آقایان اضافه شود، قطعا خانم ها آن را تبعیض قلمداد خواهند کرد و به آن اعتراض خواهند نمود. پس چاره کار این است که در سربازی هم تبعیضی روا نشود و خانم ها هم دوران سربازی را طی کنند. طبیعتا دوران سربازی برای خانم ها باید داوطلبانه و غیر اجباری و نوع سربازیشان هم باید متفاوت باشد. مثلا کارهای غیر نظامی در دستگاه نظامی، یا کار در دستگاه های بهداشتی، درمانی، آموزش و پرورش و یا کارهای اداری و خدماتی در سایر دستگاه های دولتی. البته نوع کار آنها باید طوری باشد که در شهری که در آن زندگی می کنند و نزد خانواده به خدمت مشغول باشند و بتوانند هر روز به خانه خود بروند و زندگی پادگانی نداشته و نیازی به اقامت شب هنگام در محل خدمت نداشته باشند مگر در موارد استثناء مثل بیمارستان ها. در این صورت آنها هم از امتیاز آقایان سربازی رفته باید بهره مند گردند.

    البته در کنکور بین کسانی که برای اولین بار در کنکور شرکت می کنند نباید تفاوتی بین دختران و پسران قائل شد مگر در رشته هایی که ویژگی های خاصی دارد، مثل مامایی که باید ویژه دختران باشد. یا برخی رشته ها مثل کار در معادن که باید عمدتا ویژه پسران باشد.

    با همه این وجود بهتر است شرایطی فراهم شود که دختران ازدواج را بر رفتن به سربازی ترجیح دهند.


    برای درستی یا غلطی این طرح با چند تن از نمایندگان مجلس گفتگویی داشته ایم تا نظر آنها را نیز جویا شویم.


    محسن علیمردانی عضو کمیسیون اجتماعی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری "ولی امر" اظهار داشت: ما حتی برای این سربازان که هستند برنامه ای نداریم و یکی از راهها می تواند این باشد که سربازی اجباری را حذف کنیم و یک سربازی حرفه ای داشته باشیم که هم افراد با علاقه بیشتری کار خود را انجام میدهند و همچنین حقوق مکفی به آنها بدهیم، مثل خیلی از کشورهای پیشرفته دنیا.

    وی همچنین بیان داشت: برادرانی که سربازی می روند عمر اینها خوب استفاده نمی شود، خیلی از کشورهای پیشرفته دیگر سرباز اجباری ندارند و مثلا برای مدت 5 سال با حقوق مکفی و مزایا سرباز می گیرند و علاوه بر این افراد داوطلب با علاقه بیشتری در خدمت هستند.

    علیمردانی در مورد سربازی بانوان گفت: هنوز به یک جمع بندی نرسیده ام که آن را می توان اجرا کرد یا نه، این بحث عمیق است ثانیا احتمال آزمون و خطا در این طرح زیاد می باشد از طرفی یک جامعه آماری گسترده ای را در جامعه وجود دارد و باید اینها را به صورت نمونه سنجید و اشتباهات کار را به صورت نمونه انجام داد.

    این نماینده مجلس تصریح کرد: در این طرح امکان حرکت های مثبتی هست ولی اینکه حتما مفید برای جامعه و بانوان باشد هنوز مشخص نیست، اینها دقیقا می خواهند بروند سربازی چکار کنند؟ وقتی این طرح هنوز پایلوت نشده و در روی کاغذ است جای بحث زیادی دارد و نمی شود با یک جلسه این را بررسی کرد. باید مطالعه و تحقیقات زیادی روی این انجام داد و کل جوانب را سنجید، به این راحتی نمی توان اظهار نظر کرد که این خوب است یا بد.

    نماینده مردم زنجان گفت: این طرح ارزش بالا و جامعه آمار زیادی را در بر می گیرد ارزش این را دارد که در مجلس مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته و روی آن متمرکز شویم. شاید بتوان با این طرح از ظرفیت خانم ها برای نظام استفاده کرد و منفعت های بزرگی برای جامعه داشته باشد و مطرح شدن آن در مجلس فضایی را باز می کند که دیدن آن ضرر ندارد.

    سیدعلی طاهری سخنگوی کمیسیون فرهنگی نیز در مورد سربازی زنان اظهار داشت: اردوهای جهادی که توسط بسیج دانشجویی با کمک دانشجویان انجام می شود شبیه همین سربازی زنان است و کارهایی که متناسب با توانمندی یک خانم و علایق او است صورت می گیرد.این موضوعات بدون اینکه اسم سربازی روی آن باشد الان انجام می شود منتها می توانیم این را گسترده تر کنیم یعنی شبیه همین کار جهادی که صورت می گیرد بدون اینکه عنوان سربازی روی آن باشد انجام شود.

    وی همچنین بیان کرد: این موضوع نیاز به برنامه ریزی دارد که در حوزه های مختلف تبعات آن بررسی شود و اگر به گونه ای بشود که از این خدمات خانم ها در کارهایی که علاقه و توانایی دارند استفاده شود یک امر مطلوبی است که تجربه ای برای خود آنها نیز می شود و همچنین خدماتی به مردم بویژه در نقاط محروم داده می شود.

    طاهری در پایان اظهار داشت: این مسئله باید جزئیاتش مطرح شده و چکش کاری شود و افراد صاحب نظر نیز آن را نقد کنند تا زمانی که اجرا می شود بدون تنش و تبعات منفی انجام شود، این طرح را میتوانند به عنوان پیشنهاد به مجلس بدهند و قابل بررسی در تمام کمیسیون ها نیز هست .
  • چرا زنان به خدمت سربازی نمی روند؟
  •  در راستای نیل به امنیت ملی و مطابق دستور قانون اساسی در بند 11 اصل سوم و نیز یکصد و پنجاه و یکم قانون اساسی، خدمت وظیفه عمومی به رسمیت شناخته شد. در این زمینه و به موجب ماده 1 قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب 1363 به این شرح مشخص شد: «دفاع از استقلال و تمامیت ارضی و نظام جمهوری اسلامی ایران و جان و مال و ناموس مردم وظیفه دینی و ملی هر فرد ایرانی است و در اجرای این وظیفه کلیه اتباع ذکور دولت جمهوری اسلامی ایران مکلف به خدمت وظیفه عمومی برابر مقررات این قانون هستند و هیچ فرد مشمول خدمت وظیفه عمومی را جز در موارد مصرح در این قانون نمی توان از خدمت معاف کرد.» مشمولین خدمت وظیفه عمومی جزو ماموران به خدمت عمومی یا کشوری محسوب می شوند که در قالب همکاری اجباری با دولت در ارتباطند.
        
        خدمت وظیفه عمومی از جنس تکلیف حقوقی است. قاعده حقوقی، قاعده یی است کلی و الزام آور که به منظور ایجاد نظم عادلانه در روابط اجتماعی وضع شده و اجرای آن نیز توسط دولت تضمین شده است. چنین تکلیفی، حق هایی را نیز در مقابل خویش متولد می کند. حق و تکلیف رابطه متقابل با یکدیگر دارند. این رابطه میان دو شخص به وجود می آید که برای یکی استحقاق و برای دیگری تکلیف ایجاد می کند. ایجاد تعادل میان حق و تکلیف در این میان اساسی است. تکلیف افراد به حضور در خدمت وظیفه موجد حقوقی چون بهره مندی از نظم، امنیت، اقتصاد کارآمد و استقلال کشور است. در صورتی که این حقوق تحقق نیابند و تعادل میان این حقوق و تکلیف حضور در خدمت وظیفه برقرار نشود، سیستم حقوقی مذکور رضایت بخش نبوده و مشروعیت خویش را از دست می دهد. شاید در تحلیل حقوقی بتوان گفت نارضایتی افراد برای حضور در چنین خدمتی و ادای تکلیف حقوقی در این زمینه از این عدم تعادل نشات بگیرد. بنابراین خدمت وظیفه عمومی تنها نه به عنوان یک امر یا فرمان ساده بلکه باید به عنوان یکی از زنجیره های به هم پیوسته حقوق و تکالیف حاکمیتی در جهت ایجاد نظم عمومی مطالعه شود.
        
        یکی از بزرگ ترین گروه معاف از تکلیف به خدمت وظیفه، زنانند. مطابق ماده 1 قانون خدمت وظیفه عمومی تنها جنس ذکورند که مکلف به حضور در این طرح اند. با این وجود واشکافی در این معافیت بزرگ نکاتی را عیان می کند که نه تنها عدالت و برابری در قانون را «بدون توجیه» نقض می کند بلکه در تناقض با مفهوم امنیت ملی و نیز منابع قانونی داخلی قرار دارد.
        
        اما سابقه حضور زنان تنها به دلیل سابقه منفی ای که در زمان حکومت پیشین در ایران وجود داشت، زمینه ساز چنین دگمی شد که زنان از دایره شمول این تکلیف عام خارج شوند. در زمان تدوین قانون اساسی اما بر معافیت زنان وحدت نظری وجود نداشت. در زمان بررسی اصل صد و پنجاه و یکم قانون اساسی آیت الله صافی تذکر داد که آموزش نظامی برای زنان و بانوان سابقه قبل ندارد و اگر این امر، امر لازمی بود، حضرت رسول اکرم(ص) هم حضرت زهرا(ع) را آموزش نظامی می داد: «این یک بدعت تازه یی بود که در زمان طاغوت برای از بین بردن هتک صیانت زنان این مملکت به وجود آمد. خواهش من این است که شما کاری نکنید که این بدعت به وسیله شما تایید شود.» اما موافقان حضور زنان در بحث دفاع بیشتر بودند. از نظر رشیدیان، آموزش نظامی برای دفاع، زن و مرد ندارد. آیت الله موسوی اردبیلی معتقد بود اگر بخواهند دخترها را آموزش نظامی بدهند و مثل زمان سابق به سربازخانه ها ببرند، درست نیست اما برای دفاع حضور زنان اشکالی ندارد. آیت الله خزعلی نیز با چنین استدلالی موافق بود. با این حال آنچه در متن مشروح مذاکرات قانون اساسی می بینیم، آموزش بر زنان را برای دفاع الزامی می دانستند اما حضور آنها در سربازخانه ها از نظر آنها مذموم بود. در این راستا در اصل یکصد و پنجاه و یکم قانون اساسی دولت موظف شده است برای «همه» افراد کشور برنامه و امکانات آموزش نظامی را فراهم کند. این در حالی است که در قانون خدمت وظیفه عمومی آموزش نظامی برای زنان الزامی نیست. اینهمانی خدمت وظیفه برای امور نظامی و انتظامی و از سوی دیگر اینهمانی خدمت وظیفه با «سربازخانه» زنان را فارغ از یک تکلیف حقوقی عام نموده است. از سوی دیگر اگر مبنای حقوقی خدمت وظیفه را امنیت عمومی بدانیم و امنیت عمومی را امری چندبعدی بدانیم، مسلم است که زنان نیز می توانند در قالب انجام وظایف غیرنظامی یا انتظامی که مخالف شرع نباشد مثلادر قالب خدمت پژوهشی، تولیدی، آموزشی، خدماتی و... مقوم این مفهوم باشند.
        
        از سویی دیگر چنین معافیت غیرمستند و مستدلی، مشکلات اجتماعی و اقتصادی بی شماری خلق کرده است: از یک سو محرومیت دوساله مردان، موجب عدم تعادل در جمعیت دانشجویان و مراکز علمی شده است. همچنین کسب مجوز برای بسیاری از مشاغل حرفه یی نیازمند معافیت دائم یا کارت پایان خدمت شده است. از سوی دیگر با حذف زنان خود را از به دست آوردن بهترین نیروها برای خدمت عمومی از میان زنان محروم کرده ایم و کارایی ای را که با ورود ایشان به مشمولین خدمت وظیفه می توانستیم به دست بیاوریم، از دست داده ایم و از این رو مشاغل جو زنانه یی به خود می گیرد و تعادل جنسی به شیوه طبیعی و رقابتی برقرار نمی شود. دو سال تاخیر برای مردان برای ورود به بازار کار عواقبی چون تاخیر در سن ازدواج، از دست دادن فرصت های شغلی و از همه مهم تر ایجاد یک عامل عدم تعادل سیستماتیک در ایجاد نابرابری و تبعیض به دلیل همین معافیت بدون دلیل سوال برانگیز است و به نظر می رسد انجام رویکردهای اصلاحی در این زمینه به وسیله مکانیزم های فرهنگی و قانونی لازم به نظر می رسد.

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">