اگر فرصت داشتید حدود هر شب ساعت 9 ، برنامه" زمرد " را نگاه کنید و ببینید . این برنامه توسط اندیشمند گرامی جناب علی درستکار در شبکه ی 4 اجرا می شود . مجالی است برای اندیشیدن ، برنامه ای که کمتر در رسانه ی ملی نمونه دارد . آنچه فهنیده می شود این برنانه قصد شفافیت دارد .
یکی از دغدغه های صحیح در مواجهه با بیانات راهگشا و سخنان حکیمانه ی رهبر معظم انقلاب ، شیوه ی استفاده از آن ، در جهت تعمیق گفتمان رهبری به منظور "جریان سازی" در فرهنگ عمومی جامعه می باشد .
عدم مواجهه ی صحیح با بیانات رهبری ، همواره به عنوان یک آسیب در میان مجموعه های فرهنگی انقلابی مطرح بوده ؛ به گونه ای که غالب محصولات و تولیدات رسانه ای و محتوای ارائه شده از جانب چنین مجامعی ، تنها به بازنشر بیانات معظم له اختصاص یافته است . [ و در مواردی تنها به ارزش افزده ی گرافیکی و تصویری بسنده شده است ! ]
واگویه ی صرف
بیانات رهبر انقلاب در هر سخنرانی ، بدون تفهیم و تعمیق سخن و رسیدن به کُنه ی آن ، و نیز بدون پیگیری و تبدیل آن به "گفتمان
عمومی" در جامعه ، خود به عاملی فزاینده در مجهور ماندن منویات رهبری عزیز _
که ترسیم کننده ی اهداف بلند انقلاب و تبیین کننده ی نقشه ی راه می باشد_
تبدیل شده است ...
با همین نگاه ، نیم نگاهی می اندازیم به یکی از دغدغه های اخیر مقام معظم رهبری .
نماز عید فطر امسال با حضور خیل عظیم نمازگزاران به امامت حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای برگزار شد که رهبر معظم انقلاب پس از اقامه ی نماز به ایراد خطابه پرداختند .
ایشان در خطبه ی دوم به موضوع برداشت های
"غیرمنصفانه" و "ظالمانه" و "حقوق های نجومی" می
پردازند ، که گزیده ای از این بیانات رهبری در ادامه می آید .
« برداشت های نجومی هم [ از بعد فردی ] نامشروع و گناه است ؛ و هم [ از بعد اجتماعی ] خیانت به آرمان های انقلاب به شمار می آید .»
ایشان ضمن تاکید بر برگرداندن برداشت های نجومی و توصیه به عزل و برکنار کردن
افراد به خاطر « عدم لیاقت » در قرار گرفتن در جایگاه خدمت و مسئولیت در نظام
اسلامی و به محاکمه کشاندن و به مجازات رساندن افراد متخلف در این قضیه ، اضافه
نمودند :
« نباید اجازه
داد که دشمن از این قضیه که شامل عده ی کمی از مسئولین هم می شود _و همان عده ی کم
آن هم ، البته زیاد است_ مستمسکی برای نظام اسلامی درست بکند . »
[ افراد و مسئولین چه در فضای مجازی و چه در رسانه ها در این قضیه باید با تکیه بر
"واقعیت" ها به دنبال
"روشنگری" باشند ؛ ... نه با دامن زدن به "شایعه" ها ، به
بهانه ی تخلّف عده ای معلوم الحال ، به
بدخواهان اجازه ی "فضاسازی" علیه نظام اسلامی و ارکان آن و مسئولان پاک
دست و خدمتگزار آن را بدهند. ]
ایشان افزودند :
« با برداشت کنندگان نامشروع از بیت المال ، باید به شدت برخورد شود و اگر این
مساله پیگیری نشود ، "اعتماد" مردم به نظام اسلامی سلب خواهد شد و این
فاجعه ی بزرگی خواهد بود . »
[ برداشت های نجومی که مصداق دست درازی به بیت المال است ، همانطور که رهبری
فرمودند "ظالمانه" و "غیرمنصفانه" است ؛ یعنی موضوعی است که
مستقیما در مقابل "عدالت اجتماعی " قرار دارد .
شهید مطهری در کتاب "آینده انقلاب اسلامی" ص 91 می نویسند : اگر
"عدالت" فراموش بشود و یا کمرنگ بشود ، انقلاب ما شکست می خورد ، چرا که
ماهیت این انقلاب ، ماهیتی عدالتخواهانه بوده است .
به همین خاطر است که رهبری در ادامه ی سخنان خود می فرمایند : اگر این مساله (یعنی
برخورد قانونی با ظالم و برخورد ریشه ای با ظلم ) پیگیری نشود ، اعتماد مردم _که
بزرگترین پشتوانه ی نظام بعد از ایمان و نصرت الهی است_ از بین خواهد رفت .
کسانی که موضوع "فیش های حقوقی" را صرفا « جنجالی سیاسی » می دانند !
.. چه پاسخی برای سلب اعتماد مردم در این موضوع ، که رهبری
آن را « فاجعه ی بزرگ » نامیده اند ، دارند ؟؟
موضوع فیش های
حقوقی ، یک جنجال سیاسی مربوط به یک حزب یا جناح نیست و نباید اجازه داد که این
چنین کودکانه بازیچه ی دست عده ای از سیاسیون
قرار بگیرد .
این موضوع از جنس « آسیب شناسی » است که مسولان امر باید وجه همت خود را برای حلّ
آن قرار بدهند .
البته باید این را هم گفت که اقتضای عدالت این نیست که به الغای همه ی تفاوت ها
بین افراد و به نادیده انگاشتن استحقاق ها منجر شود که آن در
جای خود محفوظ است. ]
در ادامه ، معظم
له پدیده ی "اشرافی گری" و ترویج فرهنگ "اسراف" و مسابقه ی
"تجمل" را عامل ایجاد چنین قضایایی دانسته و فرمودند :
« در این صورت است ، که همه به دنبال آن هستند که طعمه ای به دست بیاورند و خود را
از آن سیر کرده ، و شکم های خود را با این مال های "حرام" پر کنند . »
اما "مال حلال" چیست ؟؟ ... "مال حرام" کدام است ؟؟ و چه جایگاهی در آموزه های دینی دارد ؟؟*
مگر نه آن است که بنابر روایات ، مال حرام دارای اثر وضعی و تکوینی است که در
طبیعت و سرشت آدمی تاثیر گذاشته به نحوی که تمام وجوه و شئونات انسان را در
برگرفته و تاثیر مستقیم در سرنوشت او می گذارد .
همچنین مالی که از راه حلال و اصطلاحا از راه "عرق جبین" و "کدّ یمین" آدمی به دست آمده باشد ،
نیز دارای اثر تربیتی بر روح و روان آدمی بوده و
حتی بنا بر روایات ، موجبات غفران
گناهان و آمرزش الهی را فراهم می آورد و بدین سان « تلاش و کوشش برای کسب
روزی حلال » از «سخت ترین کارها» و همردیف با «جهاد» از بالاترین عبادات شمرده شده
که تاثیر مستقیم بر سعادت و خوشبختی انسان
ها دارد .
در حدیثی پیامبر (ص) ، انسانی را که در
جستجوی روزی حلال است تا رفاه خانواده اش را تامین کند و در این راه خود را به رنج
و تعب می اندازد ، همچون مجاهدی در راه خدا دانسته اند و فرموده اند : الکاد علی
عیاله ، کالمجاهد فی سبیل الله .
همه ی ما واقعه
ی کربلا و چگونگی تاثیر مال حرام و حلال در تقسیم بندی صفوف حق و باطل را به خوبی
می دانیم ؛ آنگاه که امام (ع) پس از اتمام حجت و ناامیدی از هدایت دشمنان ، خطاب
به آنان فرمود که : "سخن (حق) من در شما اثر نمی گذارد ، چرا که شکم های خود
را از مال حرام پر کرده اید" ( مال حرام ، بلاشک روح انسان را تیره و تار می
سازد )
اما این موضوع (تاثیر غذای حلال و حرام) ،
موضوعی است که ما گاه در هیاهوی زندگی های
حقیرانه ی مادی و مسابقه ی بی پایان تجمل ، بدان بی توجه می شویم .
دیری است که دیگر در فرهنگ عمومی و در ذهن های ما ، مفهوم "کمیّت" و
مقدار مال ، بر مفهوم کیفیت (برکت داشتن مال )** غالب و چیره شده است ...
بی جهت نیست که در روایات ، عبادت هفتاد جزء دانسته شده که برترین آن ، "کسب روزی حلال" عنوان شده است . چرا که این تنها "مال حلال" است که در خود برکت و خاصیتی از "زایندگی" و "فراوانی" دارد .
یا الله ! یا ربّ ! یا حیّ یا قیّوم ! یا ذوالجلال و الاکرام ! اسئلک باسمک العظیم الاعظم ، ان ترزقنی رزقا "حلالا ، طیبا" برحمتک الواسعه یا ارحم الراحمین .
« پائولین هانسون » بانوی سیاستمدار استرالیایی که خود از منتقدان و مخالفان ترویج غذای حلال ( طیّب) در این کشور بود ، پس از آنکه به طور اتفاقی از غذای حلال مسلمانان استفاده کرد ، از نظر خود برگشت و در اقدامی تعجب برانگیز به دین اسلام گروید !!
به گزارش ابنا :
« هانسون » که خود از برپاکنندگان کمپین مبارزه با اعطای مجوز تهیه و توزیع غذای
حلال بود و اخیرا در انتخابات سنای استرالیا شرکت کرده و توانسته بود در این
انتخابات پیروز شود ، به طور اتفاقی از فروشگاهی که در نزدیکی محل اقامت وی قرار
داشت ، غذا تهیه کرده ،
بدون آنکه از حلال بودن گوشت های مصرفی در
این فروشگاه اطلاع داشته باشد .
وی پس از آنکه غذای حلال خود را تناول کرد ، متوجه حلال بودن گوشت مصرفی در غذا شده و در اقدامی تعجب برانگیز به دین اسلام گرویید .
یکی از
سیاستمداران دیگر استرالیایی که در ایجاد کمپین مبارزه با غذای حلال با « هانسون »
همکاری داشت ، اذعان نمود که این بانوی سیاستمدار استرالیایی ، پیش از آنکه اسلام
را به عنوان دین خود برگزیند ، اخلاق تند و خشونت آمیزی داشت که پس از پذیرش اسلام
، دچار تغییر اساسی در اخلاق و رفتار شده و سراسر صلح و آرامش شده است ...
و این تنها تاثیر غذای پاک و طیّب است . "وانظروا الی طعامک" ! پس بنگر که "غذای حلال" چه تاثیر
شگرفی می تواند بر روح و جان آدمی داشته
باشد ... و در مقابل "غذای
حرام" نیز .
برخی چه لقمه ها
، که گلوگیر می خورند
خوبان ولی به "شام" بلا ، تیر می خورند
اهل رفاه و بزم
که در ناز و نعمت اند
کی غمگسار ملت و کی اهل خدمت اند ؟
دیروز خرده
"کاسب تحریم" بوده اند
امروز نیز کاسب "تسلیم" و "ذلت" اند
سرمست از
"حقوق نجومی" خویشتن
آخر چگونه در طلب حق ملت اند ؟
ای دوستان ! که
در صف اول نشسته اید
مردم هنوز چشم به راه عدالت اند
این مردم صبور
که در پای انقلاب
خون داده اند و اهل جهاد و رشادت اند
این مردم صبور
که تحریم دشمنان
از ره نبردشان و هنوز اهل غیرت اند
آسان به کف
نیامده این "عشق" و "اعتماد"
بر ریشه ی باورشان ، تیشه ای مباد
ای دوستان ! که
در صف اول نشسته اید
اینک شما و "عهد عظیمی" که بسته اید
ناگفته ماند حرف
بلندی که روشن است
"ایمان" مدافع است ، که این خاک ایمن است
این آتش فتاده
به دنیا ، گواه ماست
جان "مدافعان حرم" ، جان پناه ماست
بنگر به شور و
شوق جوانان ، به شهرها
جام شهادتی زده "برجام" "زهر" ها
با برق تیغ ،
هیبت شب را شکسته ایم
حاشا که بشنود کسی ، از پا نشسته ایم !
ما را سر قمار ،
به "دین" و "وطن" مباد
ما را سر "معامله" با "اهریمن" مباد
چشم طمع به چشمه
ی خورشید بسته اند
دیگر بس است ، هرچه که "پیمان" شکسته اند
این "دست
دوستی" که دراز است سوی مان
دست "دسیسه" است ، از این قوم بی گمان
در "راه عشق"
، تکیه به خود کی کنیم ما ؟؟
تکرار زخم های "احد" ، کی کنیم ما ؟!
« شمشیر از نیام
، چو رهبر کشیده ایم »
فریاد فتح ، از دل سنگر ، کشیده ایم ...
-----------------------------------------------------------------------------------
* از پیغمبر اکرم (ص) منقول است که حضرت فرمودند : هرگاه روز قیامت فرا برسد ،
بنده ای ، قدم از قدم برنمی دارد مگر اینکه از او درباره ی چهار چیز پرسیده می شود
.
سوال اول : « عن عمره ، فیم افناه » سوال می شود در مدتی که در دنیا بودی ، عمرت
را در چه راهی فنا کردی ؟؟ گوهر عمر را در چه راهی از دست دادی ؟؟
[ "مدیریت زمان" که امروزه در مباحث مربوط به "ارتباطات
اجتماعی" در دنیای غرب از بحث های مهم و کلیدی به شمار می آید ، در اصل از
آموزه های مورد تاکید دین ، محسوب می شود
که متاسفانه در فرهنگ عمومی ما ، چندان به آن بها داده نمی شود.
در حدیث است که مومن نسبت به "وقت" خود ، بسیار حریص و بخیل می باشد و
آن را به آسانی با امور بیهوده ، هدر نمی دهد .
حضرت علی (ع) در آخرین وصایای خود ، مسلمانان را در پیروی از قرآن ، چنین سفارش می
کنند: "مبادا دیگران ، در عمل به
دستورات قرآن ، از شما پیشی بگیرند."
امروزه می بینیم که "غرب" در مباحثی همچون "مدیریت زمان" و
"رعایت نظم" _که از دستورات قرآنی است_ از ما مسلمانان به مراتب پیشی
گرفته اند که خود جای تامّل دارد . ]
سوال دوم : « و
عن شبابه ، فیم ابلاه » نه تنها از سرتاسر عمر آدمی سوال می شود ، بلکه از بهار
عمر که "جوانی" است هم ، به صورت ویژه پرسیده می شود .
سوال می شود که متاع گرانبهای جوانی را به چه قیمتی فروختی ؟؟ جوانی خود را چگونه ذره ، ذره و به
تدریج از دست دادی ؟؟ در چه راهی آن را فرسوده کردی ؟؟
سوال سوم : « و
عما اکتسبه من این اکتسبه و فیم انفقه » که مورد نظر و مربوط به بحث ماست ، از بنده سوال می شود که هر مقدار مال که در دنیا به دست آوردی _چه
کم و چه زیاد_ نخست از چه راهی به دست آوردی و و سپس در چه راهی خرج کردی ؟؟
[ اینگونه است که حضرت علی (ع) در مورد "مال دنیا" می فرمایند : "و
فی حرامها ، عقاب ؛ فی حلالها ، حساب" !
درآمد و دارایی انسان اگر از راه "حرام" به دست آمده باشد که مستوجب "عقاب الهی" است و اگر از راه "حلال" حاصل شده باشد ، مشمول "حساب الهی" قرار می گیرد و انسان باید در هر دو مورد پاسخگو باشد . ]
و سوال چهارم : «
و عن حبنا اهل البیت (ع) » از پیوند قلبی و دوستی با اهل بیت (ع) سوال می شود
آیا در نشئه ی دنیا ، به برقراری پیوند
قلبی با "هدف خلقت" که : "لو لاک ، ما خلقت الافلاک" که پیامبر
(ص) و اهل بیت او (ع) باشد ، اقدام نمودی ؟؟ .. در دنیا آیا محبت اهل بیت (ع) را که نجات
بخش تو از آتش دنیا بود ، در دل جای دادی ؟؟
.. البته آنچه از ناحیه ی معصوم (ع) آمده این است که "محبت" _که در مرتبه ی والاتر ، از آن به "ولایت" تعبیر می شود_ بدون مطابقت در عمل با اهل بیت (ع) ، آن محبتی نیست که مورد نظر باشد و چنین محبتی ، بیشتر به "لاف محبت" شبیه می ماند تا محبت واقعی .
** برکت :
نکته ی مهمی که در بررسی نظام اقتصادی اسلام جلب توجه می کند ،
آمیختگی آن با اخلاق و معنویت است . یکی از جلوه های بارز آمیختگی اقتصاد با
معنویت آن است که هم درآمد و هم هزینه و مصرف ، هر دو دارای ضوابط اخلاقی است که
بسیار فراتر از مقررات قانونی می باشد .
از نگاه اسلام ، همه ی درآمدها یکسان نیست ، همچنان که میزان بهره مندی از آنها هم برابر نیست . از این رو اسلام در این نظام ( نظام اقتصادی ) انسان را به رعایت ضوابط اخلاقی همچون راستگویی ، درستکاری ، عدالت ، انصاف ، امانت داری و پرداخت حقوق الهی از جمله خمس ، زکات و انفاق و سایر صدقات در کنار « تدبیر و تلاش » در امرار معاش توصیه کرده است چرا که رعایت ضوابط اخلاقی به درآمدها « برکت » می دهد .
« برکت » از زیباترین نهادهای « اقتصاد معنوی » و « رزق و روزی حلال » به شمار می آید که نقش مهمی در منظومه ی تعالیم دینی دارد .
آنچه در مورد درآمدهای آدمی مهم و اصیل است ، فایده و ثمره ای است که از آن می برد . چه بسا اموالی که به هزاران زحمت و مشقّت به دست می آیند ، اما بیهوده و یا کم فایده از دست می روند و یا گاهی حتی وبال گردن آدمی هم می شوند !
در آیات و
روایات فراوانی تاکید شده است که در کنار تشدید فعالیت های اقتصادی و پرهیز از
سستی و تنبلی ، باید با تحکیم روابط معنوی خود با خالق هستی که « رزّاق » اوست ،
برکت را از خداوند مسئلت نمود .
برکت که به معنای « ثابت شدن سود مال » و « رشد و زیاد شدن » آن است ، تنها با
ایمان و پرهیز از محرمّات در پرتوی « فعالیت های عالمانه و عاقلانه ی اقتصادی » به
دست می آید ، و نه چیز دیگر .
این وعده ی قطعی پروردگار است که اکر « مردم سرزمینی ایمان آورند و تقوی پیشه کنند
، درهای برکت از آسمان و زمین بر روی آنان گشوده می شود . »
