اولین زنی که استاد دانشگاه تهران شد
منصوره صامتی |
در تاریخ 29 آبان سال 45، به عنوان عضو کمیته ژئوفیزیک دانشگاه تهران انتخاب شده و در سال 48 رسماً به ریاست گروه تحقیقات فیزیک خورشیدی مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران منصوب شد و در رصدخانه فیزیک خورشیدی که خود او در بنیانگذاری آن نقش عمدهای داشت، فعالیت خود را آغاز کرد.
طرح تأسیس دانشگاه تهران در سال 1313 شمسی به صورت لایحه قانونی به مجلس شورای ملی ارائه شد و پس از تصویب به مرحله اجرا در آمد. دانشگاه تهران از مدارس عالی آن زمان مانند مدرسه عالی طب و مدرسه حقوق و علوم تشکیل میشد. این دانشگاه در بدو تأسیس شامل شش دانشکده به نامهای علوم طبی، انسانی، تربیتی، سیاسی، اقتصادی و فنی بود و ریاست آن را از سال تأسیس تا سال 1317 شمسی دکتر عیسی صدیق با همکاری دکتر علیاصغر حکمت به عهده داشتند.
استقلال دانشگاه تهران از نظر اداری و فنی، در زمان وزارت دکتر علیاکبر سیاسی در 1321 ش عملی شد و نخستینبار بر طبق مقررات قانون استقلال دانشگاه، رئیسان دانشکدهها از میان استادان و با موافقت نظر و رأی آنان برگزیده شدند. همچنین رئیس دانشگاه نیز از میان رئیس دانشکدهها به رأی شورای دانشگاه انتخاب شد. و امروز هفتاد و نهمین سالگرد تأسیس این دانشگاه است که به این مناسبت به بیان زندگینامه اولین استاد زن دانشگاه تهران یا همان مادر نجوم ایران پرداختهایم.
به گزارش مهرخانه، دکتر آلینوش طریان در سال ۱۲۹۹ از پدر و مادری ارمنی در تهران متولد شد و تحصیلات مقدماتی خود را در مدرسه ارامنه تهران و دبیرستان دادگر زرتشتیان سپری کرد. او در سال ۱۳۲۶ شمسی با درجه لیسانس در رشته فیزیک از دانشگاه تهران فارغالتحصیل شد و پس از طی یک سال سمت کارمندی آزمایشگاه فیزیک دانشکده علوم دانشگاه تهران، به مقام متصدی عملیات این آزمایشگاه منصوب گردید. وی در سال ۱۳۲۸، به تشویق پدر و با هزینه شخصی برای تحصیل به کشور فرانسه عزیمت کرده و در سال ۱۳۳۵ دانشنامه دکتری خود را از دانشگاه علوم پاریس دریافت میکند. او پس از بازگشت به تهران در همان سال، با سمت دانشیاری فیزیک در دانشگاه تهران مشغول به کار میشود.
در سال ۱۳۳۸ شمسی، آلینوش طریان با دریافت بورس مطالعاتی در رصدخانه فیزیک خورشیدی که از طرف دولت فدرال آلمان غربی در اختیار دانشگاه تهران قرار گرفته بود، به آلمان سفر میکند. 5 سال بعد در تاریخ 9 خرداد 1343 به مقام استادی ارتقا پیدا کرده و بدین ترتیب او اولین فیزیکدان زن است که در ایران به مقام استادی رسید. در تاریخ 29 آبان سال 45، به عنوان عضو کمیته ژئوفیزیک دانشگاه تهران انتخاب شده و در سال 48 رسماً به ریاست گروه تحقیقات فیزیک خورشیدی مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران منصوب شد و در رصدخانه فیزیک خورشیدی که خود او در بنیانگذاری آن نقش عمدهای داشت، فعالیت خود را آغاز کرد. وی که اولین کسی بود که در ایران درس فیزیک ستارهها را تدریس کرد، در سال 58 تقاضای بازنشستگی داد و به افتخار بازنشستگی نائل شد. آلینوش طریان منزل خود را وقف کرد و ازآنجاکه فرزند و بستگانی در ایران نداشت، در خانه سالمندان زندگی جدیدی را آغاز نمود. مادر نجوم ایران، 15 اسفند سال۱۳۸۹در سن 90 سالگی درگذشت.